Hoofdstuk 2

Gabriëlle moet haar best doen om te glimlachen wanneer ze het tuinhek achter zich dichttrekt en nog één keer naar haar kleindochters zwaait. Anneke en Marie zitten zoals elke avond achter het raam en blijven haar nastaren tot ze de hoek omdraait. Sinds de dood van haar dochter gaat Gabriëlle elke dag langs bij haar schoonzoon om het huishouden te doen. Telkens wanneer ze vertrekt krijgt ze het gevoel dat iemand haar strot dichtknijpt. Maar ze roept ‘Tot morgen!’ en blijft naar de meisjes lachen tot ze uit het zicht verdwenen zijn. Ze hebben haar nooit één traan zien laten. Zelfs op de begrafenis heeft ze zich sterk gehouden. Tijdens de laatste, slopende weken van het leven van haar dochter heeft ze elke dag naast haar bed gezeten. Maar nooit hebben ze over de dood gesproken. Er waren immers belangrijker zaken aan de orde. Een huishouden met zeven kinderen runt zichzelf niet.

En zodra Louisa vertrokken was heeft Gabriëlle haar tijd verdeeld over haar eigen dagtaken en die van haar dode dochter. Ze staat extra vroeg op om boodschappen te doen en te poetsen zodat ze rond de middag aan de tweede shift bij Eduard en de kinderen kan beginnen. Vandaag is het zaterdag, dus is ze zoals elke week met de meisjes naar de markt gegaan. Het was de eerste keer sinds de dood van hun moeder dat ze Marieke weer heeft zien lachen. Het wordt stilaan lente en ze hebben zaadjes gekocht om te planten in de tuin, margrieten, reukerwtjes en vergeet-mij-nietjes. Na het middageten zijn ze naar buiten gegaan en hebben ze een open plek in de zon gezocht om de zaadjes te planten. Ze hebben takken in de grond geduwd op de plek waar de reukerwtjes zullen groeien zodat de jonge plantjes omhoog kunnen klimmen. De rest van de middag zijn ze in de tuin gebleven, Anneke bij haar konijnen en Vera ravottend met de jongens op het gras. Marie is bij haar grootmoeder aan de houten tuintafel blijven zitten en heeft haar geholpen met het snijden van de groenten voor de soep. Ze is stil, maar toch lijkt het alsof de lentezon een positieve invloed heeft op haar humeur. Af en toe stopt ze even met wortelen schillen om haar hoofd op Gabriëlles schouder te leggen.

Eduard loopt af en aan met kruiwagens vol takken en bladeren van de bomen die hij aan het snoeien is. Hij draagt een vuile overall en rubberen regenlaarzen en ploetert door de diepe modder achteraan in de tuin, waar de zonnestralen door de dichte bladeren nooit de grond bereiken. Hij kijkt niet op en werkt onvermoeibaar voort tot aan het avondeten. Gabriëlle weet dat het niet lang zal duren voor hij een nieuwe vrouw mee naar huis zal brengen. ‘Mannen kunnen niet alleen zijn’, heeft ze vorige week nog tegen de buurvrouw gezegd toen die informeerde hoe het met haar schoonzoon ging. Na de dood van Louisa heeft Eduard zich op zijn werk gestort. Hij is sindsdien amper thuis geweest. En als hij er is werkt hij in de tuin, zoals vandaag, met een verbeten blik op zijn gezicht zodat niemand hem durft aan te spreken. Gabriëlle mag er niet aan denken dat er binnenkort een onbekende vrouw de plaats zal innemen van haar dochter. Ze trekt Marieke nog wat dichter tegen zich aan en kust haar voorhoofd. ‘Kom mee naar binnen, ik zal je leren hoe je witte saus maakt voor bij de bloemkool.’ Het kind knikt gedwee en volgt haar grootmoeder de keuken in.

Hoofdstuk 3

Na de dood van Louisa zouden de feestdagen nooit meer hetzelfde zijn. Ze is thuis in bed gestorven in de week voor Kerstmis. Het was een woensdagochtend en Gabriëlle zal nooit het gezicht vergeten van Marie die na school trots kwam aanlopen om aan haar zieke moeder haar rapport te laten zien. De kinderen hebben nooit beseft dat hun moeder op sterven lag. En ook Louisa zelf heeft tot de laatste dagen voor haar dood nog plannen met hen gemaakt voor de feestdagen. Alleen Eduard wist dat zijn vrouw Nieuwjaar niet meer zou halen. En toch heeft hij erop aangedrongen dat ze de dag na de begrafenis zoals elk jaar samen Kerstmis zouden vieren. Het was geen vrolijk kerstfeest, maar ze zijn met het hele gezin naar de middernachtmis gegaan en hebben hun best gedaan om de sfeer luchtig te houden, al is dat niet bijster goed gelukt. En ook nu, een jaar later, is het nog steeds moeilijk om zorgeloos te genieten van de feestdagen, een periode die vroeger symbool stond voor zoveel warmte en plezier in huis, maar die nu overschaduwd wordt door een allesoverheersend gemis.

Gabriëlle is blij dat de kerstvakantie bijna achter de rug is. Vandaag zullen ze samen Nieuwjaar vieren en dan kan het leven weer zijn normale gang gaan, althans dat hoopt ze, want gisteren heeft Eduard haar gevraagd om voor één extra gast eten te maken. Gabriëlle heeft niet durven informeren naar de identiteit van de genodigde, maar ze heeft een bang voorgevoel en haar intuïtie laat haar niet vaak in de steek. De laatste tijd is Eduard ’s avonds opvallend weinig thuis geweest. Ze heeft hem dikwijls in zijn bureau betrapt op het intensief bestuderen van de contactadvertenties in de krant, en sinds enkele weken is zijn humeur voor het eerst sinds de dood van Louisa weer opgeklaard.

Het hele gezin heeft zich in de woonkamer verzameld voor het aperitief wanneer Eduard aankondigt dat hij even weg moet om een boodschap te doen. Amper een kwartier later staat hij in de deuropening met een onbekende vrouw. Ze moet een jaar of vijfendertig zijn en kijkt nerveus de kamer rond. Ze draagt een feestelijke rode jurk en bijpassende hakschoenen. Eduard neemt haar hand vast en zegt: ‘Dit is Carla. Wij gaan binnenkort trouwen en zij komt bij ons wonen.’ Vervolgens wordt Carla de kamer rondgeleid en met een korte opsomming van de namen aan iedereen voorgesteld. ‘En dan kunnen we nu aan tafel gaan.’

De maaltijd verloopt in stilte. De poging van Henri, de man van oudste dochter Alice, om uit beleefdheid een gesprek aan te knopen met Carla wordt door de giftige blikken van de anderen onmiddellijk de kop ingedrukt. Er zit een indringer aan tafel op de plaats waar amper een jaar geleden hun moeder heeft gezeten. Het is duidelijk dat niemand zijn best zal doen om de gast het gevoel te geven dat ze welkom is.
‘Smaakt de soep?’ vraagt Gabriëlle in een poging om de stilte te doorbreken.
‘Ja, bomma, ze is heel lekker’, antwoordt Eduard.
‘Ik heb er speciaal vermicelli in gedaan omdat het feest is vandaag. Vera, vind je het niet lekker?’
Vera heeft haar bord niet aangeraakt en zit onbewogen voor zich uit te staren. Marie geeft haar zus een duwtje in de zij. ‘Vera, komaan, eet een beetje.’
‘Vera,’ de stem van Eduard klinkt dwingend, ‘ik zou graag hebben dat je je soep opeet. Bomma heeft er lang aan gewerkt.’
‘Ik heb geen honger.’
‘Dan eet je uit beleefdheid. Eet je soep op, Vera!’
‘Nee, ik eet niet.’
‘Vera!’
‘Ik zei net dat ik geen honger heb!’
‘Het interesseert mij niet of je honger hebt of niet. Je gaat je bord leegeten!’
‘Rustig, Eduard.’ Gabriëlle ziet dat haar schoonzoon op het punt staat zijn geduld te verliezen en probeert de gemoederen te bedaren. ‘Als ze geen honger heeft hoeft ze toch niet te eten.’
‘Dat moet ze wel!’ Eduard is ondertussen overeind geveerd uit zijn stoel. Zijn gezicht is rood aangelopen en hij leunt dreigend over de tafel. ‘Vera, laat mij niet tot daar komen! Als je nu niet direct een hap van die soep neemt zal het je beste dag niet zijn!’
‘Van mama moest ik nooit eten als ik geen honger had!’
Eduard schuift zijn stoel naar achteren, loopt kordaat naar de andere kant van de tafel en gaat naast Vera staan. ‘Vera, ik vraag het je nog één keer.’
‘Dat heeft geen zin, want ik ga toch niet eten.’
En voor iemand beseft wat er gebeurt neemt Eduard het volle bord soep en kiepert het over het hoofd van zijn dochter. Vera schreeuwt moord en brand terwijl de gloeiend hete soep langs haar haren naar beneden glijdt en de vermicelli als lange oorbellen achter haar oren blijft hangen. Daarna staat ze ijzig kalm op en wandelt de kamer uit. Gabriëlle snelt de keuken in om een emmer te halen en begint de grond schoon te maken. Marie knielt naast haar neer om de pasta uit het tapijt te plukken. De rest van de maaltijd wordt er geen woord meer gesproken.