Hoofdstuk 3. De dassendokter en een nephorloge

Maurits Gezang moet in de herfst van 1941 weg bij zijn bedrijf, na een nieuwe anti-Joodse maatregel die ontslag van Joden vereenvoudigt. Hij zit niet bij de pakken neer en begint zijn eigen handel: de reiniging van herendassen. Nederlanders kunnen nog maar weinig kleren kopen omdat textielgoed op de bon is. De aanschaf van een nieuwe herendas is een luxe die veel mannen zich niet meer kunnen permitteren en daarom kiezen ze voor het laten schoonmaken van hun das. Maurits adverteert op 4 oktober 1941 voor het eerst in Het Vaderland voor zijn nieuwe firma Bodas, een ‘dassendokter’ voor het chemisch reinigen of ‘onzichtbaar’ repareren, met afhaaldienst en afgeefadressen in de Nicolaïstraat en de Wilhelminastraat. Origineel is het concept niet, want een paar maanden daarvoor is in Den Haag al de firma Basdo van start gegaan, de ‘dassenredder’. Hoewel Maurits’ Bodas met 40 cent per das een dubbeltje duurder is dan de concurrent, beginnen de klanten zich na enkele dagen te melden en na een maand ligt het huis aan de Noordwijkselaan in Kijkduin vol stropdassen waaraan met veiligheidsspelden adresbriefjes zijn vastgemaakt. De schuur wordt te klein en Maurits huurt een kantoor aan de Bilderdijkstraat, waar hij schoonmaakmachines kan neerzetten. Op zeker moment zijn er zeven mensen aan de lopende band stropdassen aan het reinigen. Ook zet hij filialen in andere Nederlandse steden op, die op provisiebasis dozen vol vieze dassen naar Den Haag sturen. De firma Bodas bedient de Nederlandse man van Groningen tot Den Helder, en van Heerlen tot Middelburg. De maatregelen tegen Joodse bedrijven omzeilt Maurits door Bodas op naam van zijn boekhouder te zetten.

De winter van 1941-1942 is zeer streng. Op 22 januari 1942 wordt er voor het derde achtereenvolgende jaar een Elfstedentocht gereden. Op 27 januari 1942 wordt in Winterswijk zelfs het landelijk kouderecord gebroken met een temperatuur van minus 27,4 °C. Er valt ook veel sneeuw, op sommige plekken wel veertig centimeter. Door brandstofgebrek zijn de huizen moeilijk warm te stoken en mensen houden noodgedwongen hun jas aan in bed. Pasgeboren baby’s lopen vergroot risico op longontsteking door deze bittere kou. Flory bevalt op 29 januari 1942 in het ziekenhuis en komt een week later met de taxi naar huis. Eddy ziet zijn moeder door de sneeuw naar de voordeur lopen met in haar armen zijn nieuwe broertje, die in een blauw dekentje is gewikkeld om hem tegen de kou te beschermen. Het jongetje heeft de namen Koenraad Huib gekregen, Koentje.

Eddy is nieuwsgierig hoe zijn broertje eruitziet, maar heeft ook gemengde gevoelens. Elf jaar lang heeft hij zijn ouders voor zichzelf gehad, maar de laatste tijd gaat het alleen maar over de baby. In de weken die volgen probeert hij de aandacht naar zich toe te trekken met onmogelijk gedrag. Uiteindelijk legt hij zich neer bij de nieuwe situatie.

Koentje krijgt er niets van mee, die slaapt veel en huilt opvallend weinig.