Els van Eck woont samen met haar zuster Greet in Diemen. De zitkamer van Els telt zoveel brailleboeken, dat ze lang niet allemaal in de boekenkasten passen.  “Ik bestel altijd extra, zodat ik nooit meer zonder kom te zitten.”

Els van Eck (58) komt zelden de deur meer uit, maar zielig? “Ben je helemaal besodemieterd?”, zegt ze opgewekt, met onvervalst Amsterdamse tongval. “Het is een wonder dat ik hier nog rondloop.” Door een medische fout lag ze de eerste twee jaar van haar leven in het ziekenhuis. De artsen hadden haar al opgegeven, maar toch herstelde ze. Ze heeft er wel behoorlijk wat narigheid aan overgehouden. Evenwichtsstoornissen, ernstige vermoeidheid, overgevoeligheid voor geluid. En slechtziendheid, die op haar 38ste overging in blindheid. 

Meestal begint ze ’s ochtends om een uurtje of negen al met lezen. Hoe lang? Dat hangt af van wat ze verder nog te doen heeft. Ze zit elke dag op de hometrainer, om de conditie op peil te houden. En ze helpt andere mensen, als dat op haar pad komt. Dus er komen wel eens wat dingetjes tussendoor. Maar als het lukt leest ze ’s ochtends, ’s middags èn avonds. Als het weer het toelaat, zit ze het liefst met haar boek in de tuin. “Eigenlijk lees ik altijd.” 

Paniek 

Zonder haar boeken zou Els zich geen raad weten, zegt ze. “Ik zou alles bij elkaar janken. Mensen snappen het vaak niet, hoe belangrijk die boeken voor me zijn.” Niet alleen als tijdverdrijf. Als ze niet zou lezen, zou ze de hele dag aan het piekeren zijn. “En maar malen in die kop, over alle ziektes en ellende waar onze familie mee te maken heeft gehad. Dat lost natuurlijk niks op.”  

In 2012, het staat in haar geheugen gegrift, werden er op een dag ineens geen brailleboeken meer thuisbezorgd. “Ik was compleet in paniek. Want lezen is voor mij ook een beetje een vlucht uit nare situaties en mijn moeder was toen erg ziek.” Els herpakte zich en besloot uit te zoeken waar het mis was gegaan, tot aan de Tweede Kamer toe. “Natuurlijk heb ik ook meneer Vink van de Vereniging Onbeperkt Lezen erbij gehaald. Die heeft zijn werkgroep met juristen ingeschakeld.” Uiteindelijk bleek dat het distributiecentrum van Dedicon er een zootje van had gemaakt en werden de fouten hersteld.  “Op een dag kwamen er plop, plop, plop vijftig banden tegelijk binnen”, lacht Els. “De postbode heeft zich een breuk gesjouwd.” Sindsdien bestelt ze altijd een paar boeken extra. “Zodat ik nooit meer zonder kom te zitten.” 

Gevecht 

Els is een allesverslinder: ze leest romans, boeken over theosofie en antroposofie, fantasy, science fiction, thrillers. Haar favoriete boek is De familietiran van Francis Swann. “Aan dat boek kan ik me echt optrekken.” Het gaat over een meisje dat op onderzoek uitgaat om de naam van haar vader, die ten onrechte wordt beschuldigd van moord, te zuiveren. Els: “Dat meisje wordt steeds niet geloofd. Ik heb het wel drie keer gelezen, steeds moest ik zo huilen. Vanwege die afwijzing en wat ze allemaal niet moest doen om de waarheid boven tafel te krijgen.” Ze zucht. “Wij hebben ook altijd moeten vechten om geloofd te worden. Hoe vaak de artsen niet hebben gezegd dat ze niets meer voor me konden doen. Vanaf mijn achttiende hebben we onze eigen artsen gezocht, toen ging het pas beter.” 

Els vertelt dat ze een tijdje helderziend is geweest. “Goddank ben ik dat weer kwijt.” In die tijd wist ze soms plotseling, als ze op straat liep: die wordt ziek en die gaat dood. Een aantal mensen heeft ze aangeklampt: “Je gaat nú naar het ziekenhuis en blijft net zo lang tot je geholpen wordt.” Maar ja, je gaat niet alles zeggen wat je ziet. Daarom was ze heel blij dat ze een dagboek had om haar ingevingen van zich af te schrijven. Els: “Ik kan alles kwijt aan mijn niet-sprekende vriendje.”