Special Oekraïne – Recensie Donbas van Ardy Beld (copy)

Special Oekraïne

Special Oekraïne – Recensie Donbas van Ardy Beld

Over de auteur

Ardy Beld (1975) is geboren en getogen in een onherbergzame streek in het oosten van Nederland. Als vertaler Russisch en Duits vond hij verkeerde vrienden in Moskou. Naar verluidt bevindt hij zich inmiddels in Duitsland. 

Over het boek

De Volksrepublieken Donetsk en Loegansk vormen een niet-erkende, pro-Russische afscheiding van Oekraïne. In Nederland en België kreeg de regio treurige bekendheid na het neerhalen van vlucht MH17 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014.

Portretten van separatistenleiders, achtergrondteksten, nieuws en persoonlijke gesprekken met inwoners, frontvrijwilligers en andere betrokkenen schetsen een intens beeld van een onbekende wereld tussen Oekraïne en Rusland.

Dichterbij Donbas

Wat weten we eigenlijk van de situatie in de oostelijke provincies van Oekraïne, Donetsk en Loehansk? In aanvulling op de spaarzame berichten die we in de kranten kunnen vinden over deze oorlogsgebieden heeft Ardy Beld een bundel verhalen samengesteld over de actuele situatie in de Volksrepublieken, de oorlog die er sinds 2014 woedt en een aantal hoofdrolspelers. Ook zijn verslagen opgenomen van de gesprekken  die hij in het afgelopen jaar heeft gevoerd en waarvan er ook enkele eerder door Sargasso zijn gepubliceerd. Donbas, verscheurd tussen Oekraïne en Rusland  biedt achtergronden en inside-informatie uit een gebied dat dezer dagen opnieuw in de actualiteit staat.

Uitschot

Een van de mensen met wie Beld gesproken heeft is de kunstenaar Sergej Zacharov die oorspronkelijk in Donetsk woonde. Hij maakte in 2014 levensgrote karikaturen van de nieuwe machthebbers en zette ze op straat te kijk. Daarvoor heeft hij moeten boeten met opsluiting en marteling in een van de gevangenissen van de separatisten. De gevangenisbewaarders voerden schijnexecuties uit. “Een heel gevaarlijke situatie ontstond toen een ladderzatte man zijn pistool tegen mijn voorhoofd zette.” Zacharov wist met behulp zijn vriendin te ontsnappen. Over op de separatistenleiders en hun handlangers zegt hij nu: “Het uitschot maakte duizelingwekkende carrières.”

Donbas bevat ook een aantal portretten van mannen die het in de bezette gebieden voor het zeggen hadden, totdat ze door aanslagen van de Oekraïense geheime dienst of – wie zal het zeggen- van hun eigen maten, om het leven kwamen. Met uitzondering van de kozakkenleider stuk voor stuk criminelen voordat ze zich aan het front meldden. Ook aan de andere kant vinden we ‘uitschot’, zoals de Russische neonazi Sergej Korotkich die met zijn beweging Russiche Nationale Eenheid ook in Wit-Rusland al zijn sporen heeft achtergelaten. Opmerkelijk genoeg sluit hij zich in 2014 aan bij het Oekraïense Azov-bataljon dat bij Marioepol tegen de separatisten vecht. Hij krijgt als een van de eerste buitenlandse vrijwilligers van toenmalig president Porosjenko een Oekraïens paspoort. Sindsdien bewaakt hij de bezittingen van Rinat Achmetov, oligarch en eigenaar van de voetbalclub Sjachtar Donetsk.

Donbas

Ardy Beld

€ 22,95

Water van de vijand

In de bezette gebieden is de helft van de  ongeveer 3,5 miljoen inwoners gepensioneerd. De pensioenen moeten in veel gevallen via allerlei omwegen uit de Oekraïne worden opgehaald. Normaal betalingsverkeer is onmogelijk gemaakt. Veel inwoners hebben inmiddels gekozen voor een Russisch paspoort omdat ze anders bijvoorbeeld niet aan medicijnen kunnen komen of hun baan als arts of onderwijzer verliezen. Opmerkelijk is ook het verhaal over het  waterleidingbedrijf Popasna dat in de provincie Loehansk aan de Oekraïense kant van de grens is gevestigd. Dit bedrijf levert 90% van zijn voorraad aan de Volksrepubliek. De OVSE, die daar vanwege de akkoorden van Minsk nog steeds een bemiddelende rol speelt, zou voor de betaling zorgen, in cash geld nog wel. De directeur van Popasna ontkent dat. Beld, die heeft geprobeerd meer te weten te komen, maar moeite heeft met het Oekraïens, koppelt er een beschouwing aan vast over taaldiscriminatie. Het was een van de oorzaken van de opstand in het oosten toen de nieuwe Oekraïense regering in 2014 de taaldiversiteitswet introk, Oekraïens verplicht stelde, en adviseerde om op scholen Engels als tweede taal in te voeren.

Donbas biedt een mix aan verhalen waarvoor de auteur geen selectiecriterium geeft. Het is ook niet altijd even duidelijk op welke bronnen hij zich baseert buiten de interviews die hij zelf heeft gehouden. Het eerste slachtoffer van de oorlog is altijd de waarheid, zegt het spreekwoord. In het verhaal over de uitgeweken Wit-Russische journalist Roman Protasevitsj, die door een truc van het Loekasjenko-regime alsnog gearresteerd kon worden, toen hij van Griekenland naar Litouwen over Wit-Rusland vloog, ontmaskert Beld ‘desinformatie’ uit Rusland en de Volksrepubliek. Protasevitsj zou in 2014 aan de kant van het Oekraïense Azov-bataljon hebben meegevochten. Het ‘bewijs’ daarvoor deugt van geen kanten. Een beetje meer voorzichtigheid ten aanzien van dergelijke gekleurde, belangengebonden informatie heb ik op sommige andere plaatsen in het boek wel gemist. Wat ik ook gemist heb is een leesbaar kaartje van het gebied. Het kaartje met cyrillische letters is voor de gemiddelde Nederlandse lezer niet erg informatief. Afgezien daarvan staan niet alle plaatsen die in het verhaal voorkomen er op. Gelukkig is er nog Wikipedia.

Donbas laat een rauwe werkelijkheid zien van mensen en omstandigheden in het gebied waarover we nu al weken berichten lezen uit de vergaderkamers van de NAVO, het Kremlin en het Pentagon. Op de grond lijken de spanningen nog niet zo groot als ten tijde van de oorlog in 2014 en daarna. Wat die oorlog daar aan chaos voor de bevolking heeft opgeleverd is inmiddels wel duidelijk geworden. Hopelijk kan een herhaling worden voorkomen.

Eerder verschenen op Sargasso

Informatie

Titel

Donbas

Taal

Nederlands

Bindwijze

Paperback

Druk

1

Verschenen

november 2021

Aantal pagina's

166 pagina's

Auteur

Ardy Beld

Uitgever

Aspekt B.V., Uitgeverij

ISBN

9789464249521

Genre

Geschiedenis

Deze week in Bazarow Magazine

Lees hier wekelijks interviews met schrijvers, voorpublicaties van nieuwe boeken, columns, de agenda en het laatste boekennieuws.

Voorpublicatie - Rubyfruit Jungle

Rita Mae Brown

Interview - Johann Hari

Marnix Verplancke

Interview - Onno van Gelder jr.

Hanneke van de Water

Column - Literatuur is niet neutraal

Liliane Waanders

Voorpublicatie - Twee kampen

 Tjeerd Schuhmacher

Column - Geweld

Roeland Dobbelaer

Special Oekraïne - Recensie Vorosjylovhrad

Serhi Zjadan

Special Oekraïne - Recensie Zulajka opent haar ogen

Guzel Jachina

Special Oekraïne - Recensie Rusland, Oekraïne en de Krim 

Anton Kruft

Special Oekraïne – Recensie Het Rusland van Poetin 

Angela Stent

Special Oekraïne – Recensie Donbas 

Ardy Beld

Special Oekraïne - Recensie We moeten het even over Poetin hebben

Mark Galeotti

Bereik maandelijks meer dan 450.000 boekenliefhebbers en -kopers!

Nieuws

Lees hier het laatste nieuws van Bazarow

Agenda

Altijd ontvangen?

Meld je aan en ontvang dit gratis digitale magazine elke twee weken in je mailbox.